ταξινομία / τυπολογία:
η κατάταξη και ταξινόμηση δεδομένων, κοινωνικών φαινομένων κλπ,
διαδικασία που δε συνεπάγεται απαραίτητα την εξήγησή τους.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι ανθρωπολόγοι ανακάλυψαν με έκπληξη ότι οι πολιτισμοί των πρωτόγονων κοινωνιών, πριν την εισαγωγή της γραφής, εμπεριείχαν σύνθετα συστήματα ταξινόμησης για ανθρώπους, ζώα, φυτά και αντικείμενα –τα λεγόμενα τοτεμικά συστήματα– τα οποία παρείχαν ένα είδος ταξινομικού χάρτη του κόσμου και της κοινωνίας. O Λέβι-Στρος υποστήριξε ότι η διαδικασία της ταξινόμησης αυτών των κοινωνιών, την οποία αποκάλεσε «άγρια σκέψη», αντέγραφε στην πραγματικότητα τον τρόπο λειτουργείας του ανθρώπινου εγκεφάλου –με όρους ζευγών, συνήθως αντιθετικών. Οι επιστήμονες κατέληξαν στο ότι η διαδικασία αυτή δεν αφορά αποκλειστικά τις πρωτόγονες κοινωνίες· μπορεί να βρεθεί και στην καρδιά των σύγχρονων κοινωνιών. Ταυτόχρονα, χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό και την ίδια τη σύγχρονη επιστήμη.
Eίναι ένα κεντρικό μεθοδολογικό αξίωμα των κοινωνικών επιστημών ότι οι θεωρίες, οι υποθέσεις και τα δεδομένα πρέπει να διατυπώνονται και να παρουσιάζονται με τέτοιον τρόπο που να επιτρέπει τη χρησιμοποίησή τους σε συγκριτικές μελέτες. Και αυτό προϋποθέτει καταρχήν μία διαδικασία ταξινόμησης των δεδομένων, αυτό που στη σύγχρονη πολιτισμική θεωρία ονομάζεται ταξινομία ή τυπολογία. Οι αντιλήψεις μας για τον κόσμο είναι διανοητικές αναπαραστάσεις που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες κατηγορίες –πραγμάτων, εννοιών, προσώπων, αλλά και συναισθημάτων, συμπεριφορών, γεγονότων και λειτουργιών- οι οποίες με τη σειρά τους συνδέονται με τις ευρύτερες γνωσιακές δομές μας, αποτελούν δηλαδή, θα λέγαμε, περιληπτικές αναπαραστάσεις μιας τάξης πραγμάτων.
Κάθε κοινωνία και πολιτισμός τείνει, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, να επιβάλλει τις δικές της ταξινομήσεις του κοινωνικού, πολιτισμικού και πολιτικού κόσμου –οι οποίες συγκροτούν αυτό που η σύγχρονη κριτική θεωρία αποκαλεί κυρίαρχη πολιτισμική τάξη. Η έκθεση αποτελεί μια σειριακή προσέγγιση του Αθηναϊκού τοπίου, μια προσέγγιση η οποία επιχειρεί να αποδομήσει την κυρίαρχη, στερεοτυπική εικόνα της Αθήνας με όρους φορμαλιστικής αισθητικής και ιδεολογικής/πολιτικής κριτικής.
Επιμέλεια:
Νίκος Παναγιωτόπουλος, Πηνελόπη Πετσίνη
Συμμετέχουν:
Λένα Βασιλείου
Μαργαρίτα Βλάσση
Μαρία Δημητριάδη
Νίκος Γιαννακόπουλος
Ελίνα Γιουνανλή
Γιώργος Κυβερνήτης
Τάνια Λυγούρα
Άννα Μαραγκουδάκη
Φώτης Μηλιώνης
Γιώργος Μπαλτάς
Στέλλα Μυγδάλη
Δημήτρης Ουρανός
Γεωργία Παπαδοπούλου
Ιωάννα Τουτζιαρίδη Η έκθεση παρουσιάζεται στα πλαίσια του Hidden Athens (επιμέλεια Θανάση Μουτσόπουλου) στο TAF (The Art Foundation), Νορμανού 5, Μοναστηράκι.
Διάρκεια: 3 - 13 Δεκεμβρίου 2010